ОЦІНКА ЕКОНОМІЧНИХ ЗМІН НА РАДЯНСЬКІЙ УКРАЇНІ З КІНЦЯ 1920-Х ДО КІНЦЯ 1930-Х РР. У ВИСНОВКАХ АНАЛІТИКІВ ПОЛЬСЬКОЇ ВІЙСЬКОВОЇ РОЗВІДКИ ТА ФУНКЦІОНЕРІВ ПОЛЬСЬКИХ ДИПЛОМАТИЧНИХ СЛУЖБ
Ключові слова:
Радянська Україна, Польща, СРСР, польська військова розвідкаАнотація
У статті проаналізовано оцінки найважливіших економічних перемін в Радянській Україні з кінця двадця- тих до кінця тридцятих років ХХ ст., які давали аналітики тогочасної польської розвідки та представники польських дипломатичних служб акредитованих тоді в Україні. Автор також вказує на причини, які спонукали польську сторону відслідковувати і аналізувати зміни того типу, а також їх параметри.Посилання
Oddział II Sztabu Głównego, 303.4.3085. ZSRR. Komunikat informacyjny z dn. 15.X.33 – Referat «Rosja»
Oddziału II Sztabu Głównego l. dz. 6900/II.R.T.O.33, Warszawa 16 X 1933 r.
Oddział II Sztabu Głównego, 303.4.2467. Charakterystyka techniczna przemysłu ciężkiego i maszynowego w
ZSRR za II-e półrocze 1938 r. – dokument Oddziału II Sztabu Głównego, Warszawa 1939.
Źródła drukowane i wspomnienia
Hołodomor 1932–1933. Wielki Głód na Ukrainie w dokumentach polskiej dyplomacji i wywiadu. Wybór i opracowanie
J. J. Bruski, Warszawa 2008.
Pomór w «raju bolszewickim». Głód na Ukrainie w latach 1932–1933 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych
i dokumentów wywiadu. Opracowanie R. Kuśnierz, Toruń 2008.
Woronow M., Artyleryjskim szlakiem. Przekład S. Michnik, Warszawa 1966.
Wrzesień 1939. Radzieckie zagrożenie Rzeczypospolitej w dokumentach, relacjach i wspomnieniach. Wybór i
opracowanie W. Włodarkiewicz, Warszawa 2005.
Z dziejów terroru w państwie radzieckim 1917–1953. Wybór źródeł. Wstęp, tłumaczenie i opracowanie
J. Wojtkowiak, Poznań 2012.
Zjazdy konsulów polskich w ZSRR. Protokoły i referaty 1927–1934 (Съезды польских консулов в СССР. Про-
токолы и доклады 1927–1934). Opracowali E. Kołodziej, M. Mazur, T. Radzik (Составители Э. Колодзей,
М. Мазур, Т. Радзик), Lublin (Люблин) 2011.
Аулова Л., Даниленко В., Лавренюк В., Голодомор 1932–1933 років в Україні за документами ГДА СБУ.
Аннотований довідник, Львів 2010.
Голодомор 1932–1933 років в Україні. Документи і матеріали. Упорядочник Р. Пиріг, Київ 2007.
Колективизація і голод на Україні 1929–1933. Збірник документив і матеріалів. Відповідальний редактор
С. В. Кульчицький, Київ 1992.
Мухіна М., Упокорення голодом. Збірник документів, Київ 1993.
Советское военно-промышленное производство (1918–1926). Том второй. Коллегиальная работа под редак-
цнй В. А. Золотарева (серия: История создания и развития оборонно-промышленного комплекса России и
СССР 1900–1963. Документы и материалы. Под редакцей И. И. Клебанова), Москва 2005.
Opracowania
Bieszanow W., Ślepy bóg wojny. Armia Czerwona pod ogniem własnej artylerii. Przekład W. Stefanowicz, Warszawa
Bieszanow W., Latające trumny Stalina. Przekład W. Stefanowicz, Warszawa 2013.
Bieszanow W., Twardy pancerz. Przekład W. Stefanowicz, Warszawa 2013.
Chołoniewski K., Koszewski J., Polska radiotechnika lotnicza 1918–1939, Warszawa 2009.
Chrzanowski M., Motoryzacja Wojska Polskiego 1921–1939, Warszawa 2007.
Glass A., Polskie konstrukcje lotnicze do 1939 r. Tom II, Sandomierz 2007.
Glass A., Polskie konstrukcje lotnicze do 1939 r. Tom III, Sandomierz 2008.
Grzelak Cz. K., Armia Stalina 1939–1941. Zbrojne ramię polityki ZSRS, Warszawa 2010.
Grzywacz A., Armia sowiecka w ocenach polskiego kierownictwa wojskowego 1921–1939, «Studia Rzeszowskie»,
(Rzeszów) 1999, tom VI.
Historia Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Praca zbior., Warszawa 1960.
Jabłonowski M., Cztery lata przed wojną. Z dziejów gospodarki polskiej 1936–1939, Olsztyn 1996.
Klobuch K., Geneza lotniczego września. Polska doktryna lotnicza i konstrukcje samolotów bojowych na tle
wrogów i sojuszników 1926–1939 r., Warszawa 2009.
Kośmider T., Planowanie wojenne w Polsce w latach 1921–1926, Toruń 2001.
Kośmider T., Zagrożenie radzieckie w polskim planowaniu militarnym okresu międzywojnia, [w:] Stosunki polityczne,
wojskowe i gospodarcze Rzeczypospolitej Polskiej i Związku Radzieckiego w okresie międzywojennym.
Praca zbior. pod red. J. Gmitruka, W. Włodarkiewicza, Warszawa-Siedlce 2012.
Kozłowski E., Wojsko Polskie 1936–1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Warszawa 1974.
Kruszyński M., Wywiad polski na terenie ZSRR (1921–1939). Wybrane zagadnienia, [w:] Studia nad wywiadem i
kontrwywiadem Polski w XX wieku. Tom 1. Praca zbior. pod red. W. Skóry, P. Skubisza, Szczecin 2012.
Kulczycki S., Hołodomor. Wielki Głód na Ukrainie w latach 1932–1933 jako ludobójstwo. Problem świadomości,
Wrocław 2008.
Majewski M. W., Samoloty i zakłady lotnicze II Rzeczypospolitej, Warszawa 2006.
Maksimiec S., Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa 1939, Oświęcim 2014.
Malak E., Prototypy samolotów bojowych. Polska 1936–1939, Wrocław 1990.
Malak E., Prototypy samolotów bojowych i zakłady lotnicze. Polska 1930–1939, Warszawa 2011.
Misiuk A., Służby specjalne II Rzeczypospolitej, Warszawa 1998.
Morgała A., Samoloty wojskowe w Polsce 1924–1939, Warszawa 2003.
Pawłowski T., Armia Marszałka Śmigłego. Idea rozbudowy Wojska Polskiego 1935–1939, Warszawa 2009.
Pawłowski T., Lotnictwo lat 30. XX wieku w Polsce i na świecie. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2011.
Pepłoński A., Wywiad polski na ZSRR 1921–1939, Warszawa 1996.
Smoliński A., Sytuacja wojskowa, ekonomiczna i społeczna na sowieckiej Ukrainie w latach 1921–1939 w ocenach
Oddziału II polskiego Sztabu Głównego, «Південний Архів». Історичні Науки, Міністерство Освіти і Науки
України, Херсонський Державний Університет, (Херсон), 2004, Випуск 16.
Smoliński A., Sowiecka Ukraina w ocenach Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego – lata 1921–1939,
«Nad Wisłą i Dnieprem». Polska i Ukraina w Przestrzeni Europejskiej – Przeszłość i Teraźniejszość. Seria:
Historia, Systemy Międzynarodowe i Globalny Rozwój, (Toruń-Kijów) 2003–2004, Nr 2–3.
Smoliński A., Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona oraz sowiecki
przemysł wojenny z lat 1921–1939 w
dokumentach Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, [w:] Polski wywiad wojskowy 1918–1945. Praca
zbior. pod red. P. Kołakowskiego, A. Pepłońskiego, Toruń 2006.
Smoliński A., Sowiecka Ukraina z lat 1921–1939 w dokumentach Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego
oraz próba oceny wartości poznawczej tych akt, «Przegląd Wschodni», (Warszawa) 2006, tom X, zeszyt 1 (37).
Smoliński A., Komunikat informacyjny Oddziału II Sztabu Głównego z dnia 15 października 1933 roku,
«Wschodni Rocznik Humanistyczny», (Lublin–Radzyń Podlaski–Siedlce) 2008, tom V.
Smoliński A., Raport Attaché Wojskowego przy Ambasadzie RP w Moskwie ppłk. dypl. Konstantego
Zaborowskiego z podróży po ZSRS odbytej latem 1936 r., [w:] Polska dyplomacja na wschodzie w
XX – początkach XXI wieku. Praca zbior. pod red. H. Strońskiego, G. Seroczyńskiego, Olsztyn-Charków 2010.
Smoliński A., Akta Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego jako źródło do poznania dziejów sowieckiej
Ukrainy z lat 1921–1939, «Історичний Архів. Наукові студії», (Миколаїв) 2012, випуск 8.
Smoliński A., Problematyka gospodarki sowieckiej Ukrainy z lat 1921–1939 w świetle akt Oddziału II Sztabu
Głównego Wojska Polskiego, «Історичний Архів. Наукові студії», (Миколаїв) 2012, випуск 9.
Smoliński A., Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona jako obiekt rozpoznania polskiego wywiadu wojskowego –
próba oceny efektywności, [w:] Stosunki polityczne, wojskowe i gospodarcze Rzeczypospolitej Polskiej i Związku
Radzieckiego w okresie międzywojennym. Praca zbior. pod red. J. Gmitruka, W. Włodarkiewicza, WarszawaSiedlce
Smoliński A., Gospodarka sowieckiej Ukrainy z przełomu lat dwudziestych i trzydziestych w świetle akt Oddziału
II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, «Studia z Dziejów Wojskowości», (Białystok) 2012, tom I.
Smoliński A., Obraz Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej oraz sowieckiego potencjału militarnego z początku
lat trzydziestych XX wieku w dokumentach Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Przyczynek do
dziejów polskiego wywiadu wojskowego, [w:] Militaria pomorskie. Zbiór studiów. Tom IV. Praca zbior. pod red.
M. Giętkowskiego, Ł. Nadolskiego, A. Smolińskiego, Bydgoszcz 2012.
Smoliński A., Próba oceny wartości poznawczej akt pozostałych po Oddziale II Sztabu Głównego Wojska
Polskiego w kontekście możliwości opisu sytuacji wojskowej, ekonomicznej i społecznej ZSRS w latach
–1939, «Archiwa – Kancelarie – Zbiory», (Toruń), 2012, Nr 3 (5).
Smoliński A., Organizacja wielkich jednostek kawalerii Armii Czerwonej oraz ich kadra dowódcza i polityczna w
latach 1935–1936, [w:] Do szarży marsz, marsz... Studia z dziejów kawalerii. Tom 2. Praca zbior. pod red.
A. Smolińskiego, Toruń 2012.
Smoliński A., Wiedza Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego o stanie organizacyjnym kawalerii i wojsk
szybkich RKKA w połowie lat trzydziestych XX wieku, [w:] Wrogowie, sojusznicy, towarzysze broni. Polskorosyjskie
stosunki wojskowe w pierwszej połowie XX wieku. Praca zbior. pod red. J. Wojtkowiaka, Poznań 2013.
Smoliński A., Obraz przemysłu, rolnictwa i komunikacji sowieckiej Ukrainy z początku lat trzydziestych
XX wieku w świetle akt polskiego wywiadu wojskowego, [w:] Україна – Польща: історична спадщина і суспі-
льна свідомість, Львів (Інститут українознавства ім. І. Крипʼякевича НАН України), 2013, випуск 6.
Smoliński A., Armia Czerwona na sowieckiej Ukrainie oraz w pozostałych zachodnich okręgach wojskowych
ZSRS w latach trzydziestych XX wieku w dokumentach Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, «Істо-
ричний Архів. Наукові студії», (Миколаїв), 2014, Nr 12.
Smoliński A., Wiedza o wyższej kadrze dowódczej kawalerii RKKA posiadana przez oficerów Oddziału II Sztabu
Głównego Wojska Polskiego w połowie lat trzydziestych XX w., [w:] Studia historyczno-wojskowe. Tom IV. Praca
zbior. pod red. M. Wagnera, Siedlce 2014.
Smoliński A., O «czerwoną» Rosję, «czerwoną» Europę i «czerwony» świat. Studia o potencjale militarnym
Sowietów w latach 1918–1941, Toruń 2015.
Smoliński A., Przemysł ciężki, rolnictwo i komunikacja sowieckiej Ukrainy w latach trzydziestych XX w. w świetle
akt Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Przyczynek do oceny potencjału militarnego Ukraińskiej
Socjalistycznej Republiki Sowieckiej oraz ZSRS w okresie międzywojennym, Oświęcim 2016.
Włodarkiewicz W., Radzieckie zagrożenie Rzeczypospolitej w ocenach polskich naczelnych władz wojskowych
–1939, Warszawa 2001.
Włodarkiewicz W., Przed 17 września 1939 roku. Radzieckie zagrożenie Rzeczypospolitej w ocenach polskich
naczelnych władz wojskowych 1921–1939, Warszawa 2002.
Włodarkiewicz W., Rola polskiego wywiadu wojskowego w rozpoznaniu zagrożenia sowieckiego Rzeczypospolitej
w latach 1932–1939, [w:] Wywiad wojskowy II Rzeczypospolitej. Praca zbior. pod red. P. Kołakowskiego,
A. Pepłońskiego, Kraków 2011.
Wyszczelski L., W obliczu wojny. Wojsko Polskie 1935–1939, Warszawa 2008.
Ziemke E. F., Armia Czerwona 1918-1941. Powstanie narzędzia agresji. Przekład K. Mróz-Mazur, Oświęcim 2015.
Кен О. Н., Мобилизационное планирование и политические решения (конец 1920-х середина 1930-х гг.),
Москва 2008.
Самуэльсон Л., Красный колосс. Станавление военно-промышленного комплекса СССР 1921–1941. Пере-
вод с английского И. С. Давидян, Москва 2001.
Смолински A., Образ Красной Армии и СССР в 1921–1939 гг. в документах II Отдела Генерального Штаба
Войска Польского, «Клио», (Санкт-Петербург) 2010, № 3 (50).
Смолински A., Образ советской деревни летом 1936 г. в докладе военного атташе при Посольстве Респуб-
лики Польша в Москве подполковника Генерального Штаба Константина Заборовского, [w:] Поляки в ис-
тории российской провинции XIX–XX вв. Диалог цивилизаций. Материалы международной научной кон-
ференции 18–20 мая 2010 г., Тамбов 2010.
##submission.downloads##
Номер
Розділ
Ліцензія
Автори, які публікуються у цьому журналі, погоджуються з наступними умовами:
- Автори залишають за собою право на авторство своєї роботи та передають журналу право першої публікації цієї роботи на умовах ліцензії Creative Commons Attribution License, котра дозволяє іншим особам вільно розповсюджувати опубліковану роботу з обов'язковим посиланням на авторів оригінальної роботи та першу публікацію роботи у цьому журналі.
- Автори мають право укладати самостійні додаткові угоди щодо неексклюзивного розповсюдження роботи у тому вигляді, в якому вона була опублікована цим журналом (наприклад, розміщувати роботу в електронному сховищі установи або публікувати у складі монографії), за умови збереження посилання на першу публікацію роботи у цьому журналі.
- Політика журналу дозволяє і заохочує розміщення авторами в мережі Інтернет (наприклад, у сховищах установ або на особистих веб-сайтах) рукопису роботи, як до подання цього рукопису до редакції, так і під час його редакційного опрацювання, оскільки це сприяє виникненню продуктивної наукової дискусії та позитивно позначається на оперативності та динаміці цитування опублікованої роботи (див. The Effect of Open Access).
Редколегія публікує матеріали, не завжди поділяючи погляди їхніх авторів, зберігає стиль матеріалів, залишає за собою право скорочувати та редагувати тексти. Автор несе відповідальність за зміст статті, достовірність фактів, цитат, дат тощо. Друковані в інших виданнях матеріали до розгляду не приймаються. У разі передруку публікацій посилання на «Історичний архів. Наукові студії» обов’язкове.
