Освальд Бальзер у польській історіографії

Автор(и)

  • Anna Czerniecka-Haberko Академія імені Яна Длугоша в Ченстохові, Poland

Ключові слова:

Освальд Бальзер, польська історіографія, «Квартальник історичний»

Анотація

Освальд Бальзер був істориком укладу і права польського. Науковий доробок Освальда Бальзера становить 271 публікацію. Так, значний науковий доробок не міг залишитися без відлуння в тогочасному науковому середовищі. Праці присвячені Освальду Бальзеру складають: мемуари і спогади, монографії і статті, підручники з питань історії права і укладу також праці з питань історії історіографії.
В польській історіографії переважають позитивні оцінки доробку того дослідника. Завдячуючи його програмним судженням і роздумам вивчено польських істориків міжвоєнного періоду. Той позитивний образ залишився однак уславлений в оцінках Бальзера сформував у п’ятдесятих роках Яном Адамусом. В оцінці Адамуса полеміка останніх років перш за все авторів опрацювань в царині історії польської історіографії.

Біографія автора

Anna Czerniecka-Haberko, Академія імені Яна Длугоша в Ченстохові

кандидат історичних наук (dr), ад’юнкт Інституту історії

Посилання

A. Czerniecka-Haberko, Unie polsko-litewskie w historiografii polskiej, Toruń 2013.

R. Nowacki, Oswald Balzer (1858-1933), Opole 1998, s. 7 i nast.

M. Wierzbicka, Balzer Oswald Marian (23 I 1858 Chodorów w Małopolsce Wsch. – 11 I 1933 Lwów), [w:] Słownik historyków polskich, pod red. M. Prosińskiej-Jackl, Warszawa 1994, s. 26-27.

J. Maternicki, Historiografia polska XX wieku. Cz. I: lata 1900-1918, Wrocław 1982, s. 24-25.

Oswald Balzer doktorem honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego: z podobizną aktu promocji, Poznań 1926

Kultura duchowa. Przemówienie prof. Oswalda Balzera przy uroczystym akcie promocyi na doktora honoris causa, Lwów 1913

Doktoraty HC. Wykaz doktorów honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (od 1921 do 1939 roku), www.uw.edu.pl/o-uw/historia/dhcuw.html (dostęp z dn.9.07.2013)

Doktoraty honorowe i inne wyróżnienia. Doktoraty Honoris Causa lata 1922-1930, www.amu.edu.pl/dzialalnosc/0-uam/wyronienia/doktoraty-honoris-causa/1922-1930.html (dostęp z dn. 9.07.2013)

Bibliografia prac Oswalda Balzera, zestawił Z. Wojciechowski, [w:] Księga pamiątkowa ku czci Oswalda Balzera, t. I, pod red. W. Abrahama, P. Dąbkowskiego, L. Pinińskiego, Lwów 1925, s. 5-41. Zapis ten został uzupełniony przez Z. Wojciechowskiego kilka lat później – tenże, „Oswald Balzer”, „Kwartalnik Historyczny”, 1933, z. 3, s. 440-446.

Balzer opublikował następujące źródła: Korpus Uri Polonici, Setcionis prima, Priwilegia, atatuta, constitutiones, dicta, decreta, mandata Regnum Poloniae spectantia comprehendentis, Wolumen tertium, annos 1506-1522 continens, Kraków 1906

Korpus Uri Polonici, Voluminis quarto, annos 1523-1534 continentis, fasciculus Primus, Kraków 1910

Modus eligendi regis, [w:] Księga pamiątkowa ku uczczeniu 250-rocznicy Uniwersytetu Lwowskiego, t. I, Lwów 1912

Początek sądów i spraw prawa ormiańskiego z r. 1604 (wyd. O. Balzer), „Studia nad Historią Prawa Polskiego”, 1912, t. V, z. 1

Regestr złoczyńców grodu sanockiego, Lwów 1891 oraz Średniowieczne prawa mazowieckiego pomniki z Rękopisu petersburskiego, „Archiwum Komisji Prawniczej Akademii Umiejętności”, 1895, t. V.

Zaliczmy do nich (prace zostały podane w kolejności alfabetycznej): Aus Problemem der Verfassungsgeschichte Polent, Kraków 1916

Korpus Uri Polonici medii levi. Program wydania zbioru ustaw polskich średniowiecznych oraz regesta tychże ustaw, „Kwartalnik Historyczny”, 1891, t. V

Dalsze uwagi w sprawie szkolnictwa państwowego, „Kurier Lwowski”, nr 184, nr 186, nr 188, nr 189, nr 190, nr 191, nr 193, nr 194

Dwa światy, Kraków 1923; Dziejowe tło Grunwaldu, „Słowo Polskie nr 298 (przedruk pod tytułem: W rocznicę grunwaldzką, [w:] Przygodne słowa, Lwów 1912)

Genealogia Piastów, Kraków 1895

Geneza Trybunału Koronnego, „Przewodnik Naukowy i Literacki”, 1884-1885, t. XII-XIII

Głosy do artykułu o kolejności studiów praw, „Przegląd Prawa i Administracji”, 1922, t. XLVII

Grodzkie czy ziemskie, „Kwartalnik Historyczny”, 1888, t. II

Henryk z Góry i jego traktat przeciw Krzyżakom, „Studia nas Historią Prawa Polskiego”, t. V, 1889

Hipoteka w dawnym ustawodawstwie polskim, „gazeta Sądowa Warszawska”, 1888, nr 29

Historia porównawcza praw słowiańskich. Główne kierunki rozwoju nauki i jej istotne zadania, „Studia nas Historią Prawa Polskiego”, 1900, z. 5

Historia ustroju Austrii w zarysie, Lwów 1899

Historia ustroju Polski. Przegląd wykładów uniwersyteckich, [w:] Sprawozdanie Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności, Kraków 1905

Historia ustroju Polski. Skrypt wykładów uniwersyteckich, Lwów 1896

Jeszcze o nazwę Sejmu, „Kurier Lwowski”, 1919, nr 75

Jeszcze o punktach spornych pisowni polskiej 1910

Jubileusz ustawy hipotecznej z r. 1588, „Przegląd Sądowy i Administracyjny”, 1888, XIII

Kancelarie i akta grodzkie w wieku XVIII, „Przewodnik Naukowy i Literacki”, wrzesień 1881; Królestwo Polskie 1295-1370, t. I-III, Lwów 1919-1920

Księga kryminalna sanocka z lat 1554-1638, „Przewodnik Naukowy i Literacki”, 1890, XVIII, z. 6-8

Laudum Cracoviense, „Przewodnik Naukowy i Literacki”, 1888, t. XVI

Lingua graecae Guam notitiam Vincencius Kadlubconis prodat, „Eos”, 1929, t. XXXII

Maiestas Karolina i inne źródła prawa czeskiego w wieku XIV a Statuty Kazimierza Wielkiego, „Kwartalnik Historyczny”, 1919, t. XXXIII

Miliony na cele narodowe, „Słowo Polskie”, 1913, nr 473, nr 475

Napadnięci slečny Eudoxie (przełożył Józef Helenka), „Divadlo Slovanské”, 1883, t. XIII

Narzas w systemie danin książęcych pierwotnej Polski, „Studia nad Historią Prawa Polskiego”, 1928, t. XI

Nauka a społeczeństwo, [w:] Przygodne słowa, Lwów 1912

Nauka uniwersytecka a kolejność studiów w uniwersyteckiej nauce prawa, Warszawa 1921

Niemcy w Polsce, „Kwartalnik Historyczny”, 1911, t. XXV

Niższe warstwy rycerstwa polskiego w Statutach Kazimierza Wielkiego, „Sbornik po Sławianowiedeniju”, 1909, t. III

Nowsze poglądy na istotę prawno-państwowego stosunku Polski i Litwy w Jagiellońskim średniowieczu, [w:] Sprawozdanie Towarzystwa Naukowego we Lwowie za 1921 r., t. I

O kilku kwestiach spornych z historii ustroju Polski, „Kwartalnik Historyczny”, 1907, t. XXI

O kształtach państw pierwotnej Słowiańszczyzny Zachodniej, [w:] Pisma pośmiertne Oswalda Balzera, do druku przygotowała H. Polaczkówna, Lwów 1937

O Morskie Oko. Wywód praw polskich przed sądem polubownym w Gradcu, Lwów 1906

O Morskie Oko. Wywód praw polskich przed sądem polubownym w Gradcu, „Przewodnik Naukowy i Literacki”, 1904, t. XXXII, 1905, t. XXXIII

O następstwie tronu w Polsce, [w:] Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności, 1897, t. XXXVI

O nazwę Sejmu, „Kurier Lwowski”, 1919, nr 62

O obecnym stanie nauki prywatnego prawa polskiego i jej potrzebach, Lwów 1887; O potrzebie słownika wyrazów prawa polskiego, „Przegląd Prawa i Administracji”, 1887

O prawnej i bezprawnej ucieczce zbrodniarzów według Statutów Kazimierza Wielkiego, Kraków 1882

O słowniku wyrazów prawa polskiego, „Przegląd Literacki” dodatek do „Kraju”, 1887, nr 52

O tzw. szkole jednolitej i znaczeniu studium humanistycznego, [w:] Przygodne słowa. Lwów 1912

O zadrudze słowiańskiej, „Kwartalnik Historyczny”, 1899, t. XIII

Offenes Schreiben an dr Theodor Mommsen, Lemberg

Pamięci Maņuranća i Kadleca, „Ruch Słowiański”, 1929, t. II

Pierwszeństwo w pierwszym siedemdziesięcioleciu XIV i XVI wieku, „Kwartalnik Historyczny”, 1907, t. XXI

Pierwszy hakatysta, „Dziennik Polski”, nr grunwaldzki z 28.06.1910; Początek sądów kapturowych, „Ateneum”, 1885, t. II

Polonia, Poloni, gens Polonica w świetle źródeł drugiej połowy wieku XIII, [w:] Księga pamiątkowa ku czci Bolesława Orzechowicza, t. I, Lwów 1916

Przewód sądowy polski w zarysie. Wykład uniwersytecki, „Studia nad Historią Prawa Polskiego”, 1935, t. XV, z. 1

Przygodne słowa, Lwów 1912; Przymrużone oczy, „Dziennik Kijowski”, 1907, nr 241

Reformy społeczne i polityczne konstytucji Trzeciego Maja, „Przegląd Polski”, 1891, t. IV

Rewizja teorii o pierwotnym osadnictwie w Polsce, „Kwartalnik Historyczny”, 1898, t. XII

Rządy sejmikowe w Polsce, „Przewodnik Naukowy i Literacki”, 1888, t. XVI

Rzeczpospolita Polska, jej godło państwowe i jednostka monetarna, „Kurier Lwowski”, 1919, nr 1-8

Sądownictwo ormiańskie w średniowiecznym Lwowie, „Studia nad Historią Prawa Polskiego”, 1909, t. IV, z. 1

Skarbiec i Archiwum koronne w dobie przedjagiellońskiej, Lwów 1917

Skaetabelat w ustroju szlachectwa polskiego, Kraków 1911

Słowo o przekładach polskich statutów średniowiecznych, zwłaszcza o Kodeksie dzikowskim, przekład taki zawierający, „Przewodnik Naukowy i Literacki”, 1887, t. XV

Statut ormiański w zatwierdzeniu Zygmunta I z r. 1519, „Studia nad Historią Prawa Polskiego”, 1910, t. IV, z. 2

Stolice Polski, „Studia nad Historią Prawa Polskiego”, 1916, t. VI, z. 4

Studium o Kadłubku, [w:] Pisma pośmiertne Oswalda Balzera, do druku przygotowała H. Polaczkówna, Lwów 1934

The anniversary of the battle of Grunwald, Londyn 1941

Tradycja dziejowa unii polsko-litewskiej, Lwów- Warszawa 1919

Unia horodelska, Kraków 1913; Uwagi o kształtach państw pierwotnej Słowiańszczyzny zachodniej, [w:] Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie za 1929 r., t. IX

Uwagi o projekcie nowej ustawy o szkołach akademickich, [w:] W obronie wolności szkół akademickich, Kraków 1933

w sprawie Ossolineum, „Słowo Polskie”, 1919

W sprawie Ossolineum, cz. I – VII, „Kurier Lwowski”, 1919, nr 149-150, nr 152-156

W sprawie Raperswilu, „Gazeta Wieczorna”, 1919, nr 11

W sprawie reformy nauki prawa w uniwersytetach polskich, „Przegląd Prawa i Administracji”, 1919, t. XLIV

W sprawie sankcji Statutu mazowieckiego pierwszego z r. 1532, [w:] Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności, 1900, t. XL

W sprawie słownika wyrazów prawa polskiego, „Studia nad Prawem Polskim”, 1889

W sprawie założenia bibliotek publicznych w ważniejszych miastach prowincjonalnych, [w:] Przygodne słowa, Lwów 1912

W sprawie założenia Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej, „Kwartalnik Historyczny”, 1900, t. XIV, z. 3

Walka o tron krakowski w latach 1202-1210/11, Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności, 1894, t. XXX

Z powodu nowego zarysu historii ustroju Polski, „Kwartalnik Historyczny”, 1906, t. XX

Z przymrużonymi oczami, [w:] Przygodne słowa, Lwów 1912

O zagadnieniach ustrojowych Polski, Kraków 1915

O Zagadnieniach ustrojowych Polski. Nowe spostrzeżenia i uwagi, Warszawa 1920

Zastaw użytkowy jako przewosnik hipoteki w Polsce, „Kłosy”, 1888, nr 1179-1180

Otverénýlist dru Theodoru Mommsenowi, napal dr Oswald Balzer universitni profesor ve Lvove, autorisovany preklad Pavla Popacka, Praha 1898

Przemówienie Oswalda Balzera na uroczystości wręczenia złotego medalu dnia 4 grudnia 1928, „Słowo Polskie”, 1928, nr 338.

Balzer był również autorem 2 recenzji (M. Jasinskij, Materiały dla istorii łuckago Trybunała; Łuckij Trybunał kak wyższaja sudebnaja instancja dla wołyńskago, bracławskago i kijewskago województw w posliednej czetwierti XV wieku, „Kwartalnik Historyczny”, 1900, t. XIV

T. Korzon Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta, t. IV, „Kwartalnik Historyczny”, 1900, t. XIV) oraz redaktorem pracy pt.: Bulletin de la Société pour I’avancement des science, t. I-VIII, pod red. O. Balzera, Lwów 1908.

K. Appel, W obronie tradycji żywej w języku i pisowni. Rzecz z powodu rozprawy Oswalda Balzera, Kraków 1910.

K. J. Gorzycki, rec.: O. Balzer, O następstwie tronu w Polsce, „Słowo Polskie”, 1897, nr 279.

R. Grużewski, rec.: O. Balzer, Korpus Iris Polonici, „Przegląd Prawa i Administracji”, 1907, z. 1.

A. Halban, rec.: O. Balzer, O następstwie tronu w Polsce, „Kwartalnik Historyczny” 1900, t. XIV.

F. Helfert, rec.: O. Balzer, Österreichische Verfassungsgeschichte im Grundriss, Lemberg 1899, “Algemeins Litteraturblatt”, 1899, nr 16.

R. F. Kaindl, rec.: Oswald Balzer, Österreichische Verfassungsgeschichte im Umrisse, “Österreichisches Litteraturblatt”, 1896, nr 6; tenże, rec.” Oswald Balzer, Genealogia Piastów, “Mitteilungen aus der historischen Literatur”, 1896.

A. Kołodziński, rec.: O. Balzer, Królestwo Polskie 1295-1370, „Ruch Prawniczy i Ekonomiczny”, 1921.

H. F. Schmid, rec.: O. Balzer, Narzas w systemie danin pierwotnej Polski, „Zeitschrift der Savigny – Stiftung für Rechtsgeschichte Germanistische Abteilung”, 1929, t. 49.

K. Tymieniecki, rec.: O. Balzer, Historia ustroju Polski, Lwów 1933, „Kwartalnik Historyczny”, 1933, t. I, z. 4; zob. też.: tenże, rec.: S. Kętrzyński, Na marginesie „Genealogii Piastów”, „Kwartalnik Historyczny”, 1932, XLII.

S. Zachorowski, rec.: O. Balzer, Polonia, Poloni, gens polonica w świetle źródeł drugiej połowy wieku XIII, „Wiadomości Polskie” (Piotrków) nr 116 z dn. 27.02.1917; tenże, rec.: O. Balzer, Stolice Polski 963-1138, „Wiadomości Polskie” (Piotrków) nr 116 z dn. 27.02.1917

J. Adamus, Oswald Balzer, „Prawo”, 1933, nr 1-2; tenże, Śp. Oswald Balzer, „przegląd Prawa i Administracji”, 1933, LVIII; tenże, Śp. Oswald Balzer, „Przewodnik Historyczno-Prawny”, 1933, III.

J. Birkenmajer, Oswald Balzer jako poeta, „Filomata”, 1933.

F. Bostel, Wspomnienia pośmiertne. Ksawery Liske, „Muzeum”, 1891, VII.

K. Chłędowski, Pamiętnik, t. II: Wiedeń (1881-1901), oprac. A. Knot, Warszawa 1951.

P. Dąbkowski, Pokłosie z dwudziestu lat pracy naukowej, Lwów 1917; tenże, Wspomnienie z podróży naukowych (1899-1908), [w:] Pamiętnik Historyczno-Prawny, t. I, z. 1.

Z. Dębicki, Iskry w popiołach, Warszawa 1932.

W. Hejnosz, Śp. Oswald Balzer jako historyk praw słowiańskich, „Ruch Słowiański, 1933, VI.

K. Hemerling, Śp. Oswald Balzer jako szkolny kolega, „Wiek Nowy”, z dn. 29.01.1933.

S. Kętrzyński, Oswald Balzer, „Przegląd Historyczny”, 1933, t. XXX, z. 2.

H. Polaczkówna, Śp. Oswald Balzer i jego stanowisko w zakresie badań genealogicznych i heraldycznych, „Miesięcznik Heraldyczny”, 1933, t. XII, z. 3.

S. Ptaszycki, Moje wspomnienie osobiste o śp. profesorze Oswaldzie Balzerze, „Archeion”, 1933, z. 11.

J. Rafacz, Oswald Balzer jako badacz dawnego polskiego prawa sądowego i praw słowiańskich, „Przegląd Historyczny”, 1933, t. XXX.

W. Semkowicz, Oswald Balzer jako profesor, „Kurier Poznański”, nr 105, z dn. 5.03.1933.

M. Wyszyński, Śp. Oswald Balzer jako katolik, „Kurier Lwowski”, nr 44, z dn. 13.02.1933.

Pamięci Oswalda Balzera. Przemówienie na uroczystej akademii urządzonej staraniem Towarzystwa Naukowego 22 stycznia 1934 r., Lwów 1934

Przemówienie Franciszka Bujaka z 22 stycznia 1934 r., [w:] Pamięci Oswalda Balzera. Przemówienie na uroczystej akademii urządzonej staraniem Towarzystwa Naukowego we Lwowie 22 stycznia 1934, Lwów 1934

Przemówienie Przemysława Dąbkowskiego z 22 stycznia 1934 r., [w:] Pamięci Oswalda Balzera…

P. Dąbkowski, Oswald Balzer. Życie i działa (1858-1933), Lwów 1934.

Z. Wojciechowski, Oswald Balzer, „Kwartalnik Historyczny”, 1933, z. 3; zob. też: tenże, Dzieło o związkach Polski z Francją w wieku XII. Oswald Balzer o mistrzu Wincentym, „Roczniku Historyczne”, 1935, t. XI; tenże, Jak powstały miasta polskie, „Kurier Poznański”, 1926; tenże, Nowe dzieło Oswalda Balzera, „Kurier Poznański”, 1923, nr 266; tenże, Ustrój polityczny Śląska, Kraków 1938.

J. Adamus, Oswald Balzer, „Prawo”, 1933, nr 1-2; tenże, W hołdzie Oswaldowi Balzerowi, „Słowo Polskie”, 1926, nr 66.

S. Grabski, U trumny Oswalda Balzera, „Kurier Lwowski”, 1933, nr 14.

W. Konopczyński, Balzer Oswald Marian (1858-1933), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. I, Kraków 1935, s. 245-248.

S. S. Nicieja, Adwokat narodowej sprawy, „Tu i Teraz”, 1984, nr 4; tenże, Cmentarz Łyczakowski we Lwowie, Wrocław 1989; tenże, Spory wokół dziejowej roli Słowian. Oswald Balzer kontra Theodor Mommsen, [w:] Studia z najnowszej historii Niemiec i stosunków polsko-niemieckich. Księga jubileuszowa prof. Antoniego Czubińskiego, pod red. S. Sierpowskiego, Poznań 1986.

R. Nowacki, Oswald Balzer jako polemista, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Historia 32, Opole 1996.

H. Polaczkówna, Oswald Marian Balzer, „Archeion, 1933, t. XI.

R. Rauscher, In memoriał Oswald Balzer, „Vńherd”, 1933, t. XIV, nr 5.

J. Bardach, Historia państwa i prawa Polski do połowy XV wieku, Warszawa 1957; J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 1996.

J. Adamus, Monarchizm i republikanizm w syntezie dziejów Polski, Łódź 1961; tenże, O kierunkach polskiej myśli historycznej, Łódź 1964.

A. F. Grabski, Dzieje historiografii, Poznań 2006; tenże, Zarys historii historiografii polskiej, Poznań 2000.

M. Handelsman, Historycy. Portrety i profile, Warszawa 1937.

J. Maternicki, Idee i postawy. Historia i historycy polscy 1914-1918, Warszawa 1975; tenże, Historia jako dialog. Studia szkice historiograficzne, Rzeszów 1996; tenże, Historiografia polska XX wieku, cz. I: lata 1900-1918, Warszawa 1982.

M. H. Serejski, Historycy o historii, t. I, Warszawa 1966; tenże, Naród a państwo w polskiej myśli historycznej, Warszawa 1977; tenże, Zarys historii historiografii polskiej, cz. II (1860-1900), Łódź 1956.

A. Wierzbicki, Wschód-Zachód w koncepcji dziejów Polski. Z dziejów polskiej myśli historycznej w dobie porozbiorowej, Warszawa 1984.

Z. Wojciechowski, Oswald Balzer, „Kwartalnik Historyczny”, 1933, z. 3, s. 357.

J. Adamus, O teorii rodowej państwa Piastów, Łódź 1952; tenże, Polska teoria rodowa, Łódź 1958.

O. Balzer, O następstwie tronu w Polsce, [w:] Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności, 1897, t. XXXVI; por.: tenże, Rewizja teorii o pierwotnym osadnictwie w Polsce, „Kwartalnik Historyczny”, 1898, t. XII

J. Adamus, Polska teoria rodowa, Łódź 1958, s. 201.

J. Bardach, J. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 1996, s. 17-23.

J. Topolski, Metodologia historii, Warszawa 1984, ss. 576; tenże, Od Achillesa do Beatrycze de Planissolles. Zarys historii historiografii, s.86 i nast.

##submission.downloads##

Номер

Розділ

ВІТЧИЗНЯНА ТА ВСЕСВІТНЯ ІСТОРІЯ